Met boodschap en geestrijk, zonder boodschap en lichamelijk

Mak Kunovac

Dit korte essay over twee gedichten heb ik geschreven in het kader van een bijzonder leuk project “VERS Debat”. 

Verzet begint niet met grote woorden van Remco Campert is in mijn ogen een gedicht met boodschap. En het is een geestrijk gedicht.
 
Bed van Eva Gerlach is totaal anders, eigenlijk het tegenovergestelde van het eerste gedicht. Het gaat, in mijn beleving, om een gedicht zonder een duidelijke boodschap. En om in tegenstellingen te blijven: het is een gedicht waar het lichamelijke nadrukkelijk aanwezig is.
 
“Doe rustig, Cile!” Ah, dat is de kat die de kolder in zijn kop krijgt. De kat van mijn lieve oma die altijd in verzet is: stout, onbehandelbaar, maar tegelijkertijd lief…Met kleine daden zoals krabben of door plotseling uit je schoot springen, laat hij duidelijk merken dat hij het niet met je eens is.
Verzet begint niet met grote woorden maar met kleine daden is een krachtig, open, duidelijk gedicht dat in mij fijne herinneringen aan mijn kinderjaren aanwakkert.

Verzet begint niet met grote woorden 
maar met kleine daden 
zoals storm met zacht geritsel in de tuin 

of de kat die de kolder in zijn kop krijgt  
zoals brede rivieren 
met een kleine bron 
verscholen in het woud 
zoals een vuurzee 
met dezelfde lucifer 
die een sigaret aansteekt
zoals liefde met een blik 
een aanraking (…)

Wat mij bijzonder bevalt in dit gedicht is het gebruik van beeldspraak zoals: zoals brede rivieren…kleine bron, zoals een vuurzee …lucifer, zoals liefde…een aanraking. Als stijlfiguur wordt de climax gebruikt waar de opsomming steeds krachtiger wordt naarmate het gedicht het einde nadert.
 
Bed van Eva Gerlach is gesloten, een beetje geheimzinnig en zonder een duidelijke boodschap. Als stijlfiguur wordt de paradox gebruikt, schijnbare tegenstelling. Je lichaam vast in slap, de rest vloog weg. Juist die schijnbare tegenstelling maakt dit gedicht ook op een bepaalde manier boeiend.

Liefde. Zomaar zing ik iets
zonder dat ik het merk, een lied dat niet 
bedacht wordt maar bestaat, ik weet van niks,
ik merk dat ik het zing terwijl ik fiets,
een trap afloop, blad hark, ik weet
niet wat ik zing tot het gezongen is. 

 
Tot slot, mijn stelling: Poëzie verruimt je geest, je wordt er opgewekt en nieuwsgierig van. Dus, elke dag een gedicht lezen.
 

Mak Kunovac, 4V1, Rijswijks lyceum
Beste essayist VERS Debat Bibliotheek Den Haag 7 april 2016